10. Όταν μιλάμε για «πνευματική ηγεσία» νομίζω ότι είναι απαραίτητος κάποιος διαχωρισμός: υπάρχει η «εξ’ επαγγέλματος», ας την πούμε, πνευματική ηγεσία, που αποτελείται από αξιωματούχους της εκκλησίας, κορυφαίους επιστήμονες, καθηγητές, συγγραφείς, ποιητές, καλλιτέχνες κτλ. Παράλληλα, όμως, έχουμε σήμερα και μια άλλη ηγεσία, που τη δημιούργησαν οι νέες μορφές έκφρασης και επικοινωνίας, όπως είναι ο κινηματογράφος, η τηλεόραση, το θέατρο, ο μουσικός δίσκος κτλ. Η πρώτη επιτελεί έργο μάλλον ρουτίνας, ασκεί περιορισμένη ή προδιαγραμμένη επίδραση και αναδείχνεται με μεθοδολογία σοβαρή και παραδοσιακή. Η δεύτερη, όμως, που θα μπορούσαμε να την ονομάσουμε «περιστασιακή», έχει απεριόριστες και απρόβλεπτες επιδράσεις, είναι δυναμική και άμεση, επηρεάζει αποφασιστικά τις ιδέες, τα αισθήματα, τα γούστα και τις αισθητικές αντιλήψεις, αλλά καταξιώνεται και καθιερώνεται με τις νομοτέλειες του καταναλωτικού χαρακτήρα της σύγχρονης κοινωνικής ζωής. Κριτήριο δηλαδή δεν είναι πια η αξία, η σημασία ή η ποιότητα του οποιουδήποτε έργου τους, αλλά ο «ντόρος», που για κάποιο λόγο γίνεται γύρω από το όνομα τους ή γύρω από την προσφορά τους. *