વિકાસશીલ દેશોમાં જયાં વધુ પડતા લોકો ખેતી પર આધાર રાખે છે , ત્યાં વિકસિત દેશોમાં કેટલાક લોકોજ ખેતી કરે છે . ભારત એક વિકાસશીલ દેશ છે , અને અહીંની વધુ પડતી આબાદી ગામડાઓમાં છે . ગામડાના વધુ પડતા લોકો ખેતી કરે છે . ગરીબી , અશિક્ષા અને આધુનિક ટેકનોલોજીના અભાવના કારણે ગામડાઓમાં પ્રગતિ અત્યંત ધીમી છે . પૈસાની ખૂબ તંગીના કારણે કિસાન અધિક ઉત્પાદન માટે આધુનિક પ્રકારથી ખેતી કરી શકતા નથી . તેમને આના માટે શાહુકારો પાસેથી ઊંચા વ્યાજ દર પર લોન લેવી પડે છે . આ ઉપરાંત સિંચાઈ માટે પ્રકૃતિની કૃપા પર તેમને નિર્ભર રહેવું પડે છે . પરિણામ સ્વરૂપ પાક ( ઉપજ ) ના વધુ પડતો ભાગ દેવું અને તેના પર લાગેલ વ્યાજના રૂપમાં તેમને આપી દેવો પડે છે . અંતમાં તેમની સ્થિતિ દયનીય જ બની રહે છે અને તેમનો વિકાસ અટકી જાય છે .

સિંહ અને વાઘ જેવા પ્રાણીઓ પણ જેનાથી ડરતાં ફરે એ ગેંડો ખૂબ જ મજબૂત પ્રાણી છે . ભારતના ગેંડાના નાક ઉપર અણીદાર શિગડું હોય છે , ભારત અને આફ્રીકા ગેંડાના ઘર છે , ભારતમાં તે બંગાળ , આસામ અને નેપાળમાં વસે છે . હિમાલયના તરાઇ જંગલોમાં દક્ષિણ ભારતના મૈસુર પ્રદેશમાં અને શ્રીલંકાના જંગલોમાં ગેંડાની ઘણી વસ્તી છે . આફ્રીકાના જંગલના ગેંડા ભારતના ગેંડા કરતા મોટા હોય છે , આફ્રીકોના ગેંડા પર બે શિગડા હોય છે . ગેંડાની ચામડી જાડી અને ભિંગડાવાળી તથા ખરબચડી હોય છે . અગાઉના વખતમાં તેના ચામડામાંથી તલવારના ઘા ઝીલી શકે તેવી ઢાલ બનાવવામાં આવતી હતી . તેનું વજન ૨૦૦૦ કિલો જેટલું હોય છે . ગંડો મજબૂત પ્રાણી છે . તેના અપાર બળને કારણે ગમે તેવા ગાઢ જંગુલમાં ઝાડી ઝોખરા તોડીને પણ તે રસ્તો બનાવી શકે છે . હાથી જેવા પ્રાણીને પણ શિંગડું ભોંકીને તે નસાડી મૂકે છે તો બીજા પ્રાણીનું તો શું ગજું ! સિંહ , વાઘ અને હાથી જેવાં પ્રાણીઓને ડરાવનારો ગેંડો પણ ભાજીપાલો ખાઈને જીવે છે !