Soru okuma yönelgesi:
•Olumlu soru kökü okuması:
1. Soru okurken önce soru kökü okunmalı .
2. Ardından paragraf veyahut öncül varsa o okunmalı
3. Daha sonra şıklar okunmalıdır.
4. şıklardan sonra 5 saniye beklenir ve sorunun cevabı okunur.
Örnek okuma sorusu:
Açıklayıcı anlatım; makale, fıkra, eleştiri ve deneme gibi öğretici özellikler gösteren türlere özgü bir anlatım biçimidir. Herhangi bir konu hakkında bilgiler vermek, bir şeyler öğretmek amacına yöneliktir. Açıklama, bilinmeyeni bilinir kılmaktır. Amaç doğrudan bilgi vermek olduğundan yazar sanatlı söyleyişlere, imalı sözlere pek yer vermez. Açık, anlaşılır bir dil kullanır. Soyutlamalardan, kişisellikten kaçınır.
Buna göre aşağıdaki parçaların hangisinin anlatım biçimi diğerlerinden farklıdır?
A) Teknik, bilimin kristalize olmuş hâlidir. Yani bilimin araçgereç ve makineye dönüşmüş hâlidir. İnsanlık onun sayesinde ilk çağların karanlığından sıyrılmıştır. Kendine daha çok zaman ayırıp kültürel yönden olgunlaşmıştır. Birbirini sevmeyi, barış içinde bir arada yaşamayı öğrenmiştir.
B) Divan edebiyatı Arap ve Fars edebiyatının Türk edebiyatındaki uzantısıdır. Hem içerik hem de biçim yönünden tam bir taklittir divan edebiyatı. İşlenen konulara doğru düzgün bir konu eklenmemiştir. Biçim için de geçerlidir bu. Divan şairi, bu açmazdan kurtulmak için söz oyunlarına başvurmuştur. Bu nedenle divan edebiyatı bir marifet gösterme edebiyatıdır.
C) Öykü, boyutu ne olursa olsun, doğaya ve insana özgün bir bakış, özgün bir eleştiridir. Yaşamımıza yeni anlamlar, yöntemler, yorumlar getiren bir yazın sanatıdır. İster içten ister dıştan anlatsın; ister bir kişiyi, ister bir toplum kesitini anlatsın bir öykünün özentisiz, yalın, açık, gerçek, inandırıcı, kısa, vurgulayıcı ve çarpıcı nitelikte olması gerekir.
D) Her gece iki üç film seyreden televizyon tutsakları neyse, bir günde bir roman bitiren; otobüste, trende, yolda, yatakta okuyanlar da odur. Yığınla kitap okumak övgüye değer değil. Okuyup düşünmek, o yapıtı yeniden yaratmak önemli. Bu da bir emek, sabır ve planlı çalışma işi. Diyeceğim on beş günde ya da ayda bir roman bitirip tam bitirmek. Bu nedenle “Çok okuyun.” denmesi yanlıştır.
E) Çocukluğum ve ilk gençliğim, haber saatleri dışında çok az açılan büyük bir radyodan başka lüksü olmayan ahşap bir evde geçti. Oturma odamızda duvarların tek süsü de babamın her yıl aralık ayı başlarında alıp getirdiği takvimlerdi. Üzerindeki resmi en ince ayrıntısına kadar ezberlediğimiz eski takvimin yerine yenisinin asılmasını büyük bir heyecanla beklerdik. Takvim yapraklarını koparmak babamın işiydi ve bunu son derece ciddiyetle yapardı. Takvimler bizim dünyaya açılan pencerelerimizdi.
Cevap E
•olumsuz soru köklü soru okuma rehberi:
1. Önce olumsuz soru kökü okunur
2. Soru kkökünden sonra şıklar okunur.
3. Şıklardan sonra paragraf ve paragraftan sonra tekrar şıklar okunur.
4. Şıklardan sonra 5 saniye beklenir ve sorunun cevabı okunur.
Örnek okuma sorusu:
Eylülde Kaçkarlar’ın çevresinde “kestane karası fırtınası” gelip çatar. Kestanelerin dökülme zamanıdır artık. Yöre insanı için kestanenin hem meyvesi hem de kerestesi çok değerlidir. Çünkü evlerin özellikle dış cephesi bu ağaçtan yapılır. Rüzgârlar vadilerde uğuldamaya, yapraklar dökülmeye başlamıştır bugünlerde. Karın habercisi olan “karakuş” birazdan pencerenin pervazına tüner. Derinden kurt sesleri gelir. Orman tüm yaşamıyla hazırdır uzun ve beyaz kışa.
Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Açıklayıcı anlatımdan yararlanılmıştır.
B) Öyküleyici anlatıma başvurulmuştur.
C) Sözcüklerle resim çizmek ve izlenim kazandırmak amaçlanmıştır.
D) Tartışmacı anlatım, örneklerle kullanılmıştır.
E) Farklı yapıda cümlelere yer verilmiştir.
Cevap D
Not: Şıkları kısa olan sorularda, cevaptan sonra cevabın olduğu şık içeriği söylenmelidir.
