Беларуская мова

А1. Адзначце прыклады, у якіх выдзеленыя словы трэба пісаць з вялікай літары: *

2 points

1) (М/м)іністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь;

2) кветка (Ц/ц)юльпан;

3) рака (Д/д)няпро;

Вариант 4

5) (Н/н)ямецкая мова.

Required

А2. Адзначце словы (спалучэнні), у якіх на месцы пропуску пішацца літара у (складовае):

*

2 points

1) поды…м;

2) рабочы-…дарнік;

3) а…кцыён;

4) садо…нік;

5) прыгожая …льяна Сяргееўна.

Required

А3. Адзначце правільна напісаныя словы:

*

2 points

1) нізоў’е;

2) кап’ё;

3) паўшарье;

4) грыльяж;

5) пад’ём.

Required

А4. Адзначце словы, якія пішуцца праз злучок:

*

2 points

1) (Неміровіч) Данчанка;

2) (міні) тэст;

3) (паў) апельсіна;

4) (душ) масаж;

5) (электра) званок.

Required

А5. Адзначце словы, якія пішуцца разам:

*

2 points

1) (жоўта) чырвоны;

2) (сатырычна) іранічны;

3) (трох) тыднёвы;

4) (анты) гуманны;

5) (пара) ходны.

Required

А6. Адзначце сказы, у якіх ёсць словы з арфаграфічнай памылкай:
*

2 points

1) Мікола ўсё-роўна працягваў трэніроўкі.

2) Насцечка добра разумела тлумачэнне настаўніка, усё запамінала хутка, проста на ляту.

3) Будынак кароўніка вырас увачавідкі.

4) З расчыненага на сцеж акна раз-пораз чуліся акорды баяна.

5) Горад так-сама выглядаў урачыста.

Required

А7. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы з не пішуцца асобна:

*

2 points

1) Дзядуля загадаў нікуды (не)заходзіць.

2) Каб паспець да раніцы, трэба было ехаць, (не)спыняючыся.

3) (Не)засеянае поле зарасло пустазеллем.

4) Зімовая ноч (не)кароткая, а доўгая.

5) Раённыя газеты насельніцтвам (не)атрыманы.

Required

А8. Адзначце сінтаксічныя канструкцыі, якія адпавядаюць нормам беларускай літаратурнай мовы:

*

2 points

1) збіраць па лугах;

2) мацнейшы скалы;

3) здаваць тры разы на год;

4) хварэць грыпам;

5) дарожная пыл.

Required

А9. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску абавязкова ставіцца працяжнік:

*

2 points

1) Розум __ не кулеш, у галаву не ўвальеш.

2) Прызнаваць свае памылкі __ карысная рэч.

3) Ікебана __ сімвалічны букет з жывых або штучных кветак.

4) Зімовы лес __ нібы казачны палац.

5) Народныя песні __ вечныя.

Required

А10. Адзначце сказы, у якіх неабходна паставіць коску (коскі):

*

2 points

1) Дзівосныя скарбы мы ў лесе збіраем: то зязюль кукаванне то песні драздоў, грыбное маўчанне і звон раўцукоў, бярозак святло ды рабінак чырвоных цяпло.

2) Некалі нашы продкі паважалі дуб не толькі за яго прыгажосць і моц але і за жалуды.

3) У японіі на шчасце дораць маленькага папяровага жураўліка.

4) Летні дзень іграе на жалейцы і на трубе, і на ражку, і на чароўнай флейце.

5) Праз азёры, рэкі, горы вяртаюцца птушкі ў вёску сваю ці ў родны горад.

Required

А11. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску (пропускаў) трэба паставіць коску (коскі):

*

2 points

1) Начное неба ўсыпана дробненькімі __ што сярэбраны пясок __ зоркамі.

2) Лік чатыры ў міфалогіі разглядаецца __ як сімвал раўнавагі, завершанасці, стабільнасці.

3) Я чую галасы дзяцей, іх звонкі __ нібы залівісты званочак __ смех.

4) Восенню ў гарах усё відаць __ як на далоні.

5) У маёй мясцовасці не бальшакі, а вузенькія __ быццам паяскі __ сцяжынкі.

Required

А12. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску (пропускаў) трэба паставіць коску (коскі):

*

2 points

1) Апрача мяты __ дадаю язмін, чабор, і мёд у гарбату.

2) Крумкач __ ці інакш груган __ з’яўляецца самай буйной птушкай у атрадзе вераб’іных.

3) Зноў капяжы звіняць __ не сціхаючы.

4) З першымі сонечнымі промнямі зазіхацеў __ пераліваючыся ўсімі колерамі вясёлкі __ расяны луг.

5) Дорыць светлы ранак кожнай рамонцы __ росамі ўмытае __ сонца.

Required

А13. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропускаў трэба паставіць коскі:

*

2 points

1) Каб адчуць непаўторны аўтарскі стыль, творы __ на маю думку __ трэба чцытаць ў арыгінале.

2) Зімовы дзень __ і праўда __ такі кароткі, што яго хоць надтачы.

3) У Алжыры ёсць пасяленне Фазі, у якім дамы і __ нават __ крэпасць зроблены са звычайнай солі.

4) Праўда __ мабыць __ у кожнага свая, але ісціна адна.

5) Восень __ яна сёлета пачалася рана __ старанна прала кужаль тонкі з павуціння.

Required

А14. Адзначце складаназлучаныя сказы, якія адпавядаюць прыведзенай схеме (улічыце, што знакі прыпынку паміж часткамі сказаў не пастаўлены):[ ] і [ ].

*

2 points

1) Пад ногі мне вясна пралескі сыпле а спевы птушак кружаць галаву.

2) У небе месяц прытаіўся румяны і Млечнага Шляху разаслаўся ручнік саматканы.

3) Як зіхаціць калядны снег і як зорка горнецца да зоркі!

4) Яшчэ некалькі дзён і пабяжыць бярозавік.

5) Наш Борскі заказнік актыўна выкарыстоўваецца для збору журавін і яго запасы кожны год складаюць не менш за 50 тон.

Required

А15. Адзначце складаназалежныя сказы, у якіх няма парушэння пунктуацыйных нормаў:

*

2 points

1) Паддаецца не ўсё рэстаўрацыі, бо ёсць такое ў жыцці, чаго ніхто ніколі не паўторыць.

2) Мае кожны з нас куточак зямлі, з якім звязаны самыя лепшыя ўспаміны, і да якога цягне як магнітам з любой дарогі.

3) У традыцыйных уяўленнях беларусаў усе стравы, што спажываліся з хлебам расцэньваліся як дадатак да яго.

4) У 1921 годзе ў Мінску быў адкрыты Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт пры актыўным удзеле якога ў сталіцы ствараліся новыя установы вышэйшай адукацыі.

5) Усім добра вядома, што калі няма згоды ў малым, то не будзе яе і ў вялікім.

Required

А16. Адзначце складаныя бяззлучнікавыя сказы, якія адпавядаюць прыведзенай схеме (улічыце, што знакі прыпынку паміж часткамі сказаў не пастаўлены):[ ] : [ ].

*

2 points

1) Уважліва прыглядаюся да руплівых пчолак і разумею нектар яны збіраюць з самых духмяных кветак.

2) Я люблю бываць у Батанічным садзе тут можна гартаць жывыя старонкі Чырвонай кнігі.

3) Трэба дома бываць часцей трэба дома бываць не госцем.

4) Загучала “Лявоніха” ногі самі пусціліся ў скокі.

5) У нашай вёсцы ёсць добры звычай На Каляды калядоўшчыкі з хаты ў хату водзяць казу і жадаюць гаспадарам здароўя і дабрабыту.

Required

А17. Адзначце нумары пропускаў, на месцы якіх трэба паставіць коскі.

Яшчэ далекавата тыя дні, калі пачне сеяцца дробны дождж (1)__ і яшчэ добра прыгравае сонца (2)__ але ўжо ў лесе адчуваюцца змены(3)__ ў бярозы ўпляліся жоўтыя каснікі(4) __ час ад часу зрываюцца ды з ціхім шоргатам ападаюць лісты з каржакаватых дубоў(5)__ і цэлы дзень носяцца па дрэвах сойкі, запасаючыся на зіму жалудамі.

*

2 points

1

2

3

4

5

Required

А18. Адзначце сказ, у якім правільна пастаўлены знакі прыпынку пры простай мове.

*

2 points

1) “Маладыя ласі не баяцца людзей, – расказваў нам ляснік. – Яны часам могуць далучыцца да статка кароў ды разам паскубці траўку.”

2) “Маладыя ласі не баяцца людзей, – расказваў нам ляснік. Яны часам могуць далучыцца да статка кароў ды разам паскубці траўку”.

3) “Маладыя ласі не баяцца людзей – расказваў нам ляснік, – Яны часам могуць далучыцца да статка кароў ды разам паскубці траўку”.

4) “Маладыя ласі не баяцца людзей, – расказваў нам ляснік. – Яны часам могуць далучыцца да статка кароў ды разам паскубці траўку”.

5) “Маладыя ласі не баяцца людзей, – расказваў нам ляснік: – Яны часам могуць далучыцца да статка кароў ды разам паскубці траўку”.

В1. Сярод прапанаваных слоў знайдзіце тое, якое не адпавядае арфаграфічнай норме. Запішыце слова правільна ў той жа граматычнай форме.

Лідар, шэрсцяткацкі, чарнабароды, маразы, уцалець.

*

2 points

В2. Сярод прапанаваных слоў знайдзіце тое, якое не адпавядае арфаграфічнай норме. Запішыце слова правільна ў той жа граматычнай форме.

Перыметр, летуценны, вуглявадародны, вяртацца, памятлівы.

*

2 points

В3. У прапанаваным сказе знайдзіце слова, якое не адпавядае арфаграфічнай норме. Запішыце яго правільна ў той жа граматычнай форме.

Запрашае да сябе ў госці ў любую пару года Белавешская пушча – музей беларускай прыроды.

*

2 points

В4. Сярод прапанаваных слоў знайдзіце тое, якое не адпавядае арфаграфічнай норме. Запішыце слова правільна ў той жа граматычнай форме.

Аформленыя, группа, рассмяшыць, пачуццё, асяроддзе.

*

2 points

В5. Запішыце падкрэслены ў шостым сказе тэксту назоўнік у форме творнага склону адзіночнага ліку.

(1)Калі глянуць на вёску знізу, то выразна ўбачыш у нябеснай яснасці побач з абрысамі дрэў стрэхі з комінамі. (2)Стрэхі ішлі роўненька, адна за адной. (3)Былі яны высокія, у асноўным шыферныя. (4)А вось коміны на кожнай тырчэлі розныя. (5)Невядома чаму, але людзі (ў, ва) ўсёй вёсцы комін на сваёй страхе хацелі бачыць не такім, як у суседа. (6)І добра, што печнікі, Валуй з Парэпкам,– яны адны складалі на вёсцы печы, пліты і пячныя грубкі – былі людзі з выдумкай.

(7)Адзін комін вылазіў на страху шырокі і прысадзісты, ён быў важны, як і яго гаспадар. (8)Другі вытыркаўся доўгай і тонкай жалезнай трубой і выгляд меў такі, быццам упершыню трапіў на гэты свет і застыў у нямым здзіўленні. (9)У трэцяга над трубой можна ўбачыць прышлёпнуты шырокі брыль. (10)Валюхоўскія коміны былі візітнай карткай вёскі.

*

2 points

В6. Сярод прапанаваных лічэбнікаў знайдзіце той, які не адпавядае арфаграфічнай норме. Запішыце лічэбнік правільна ў той жа граматычнай форме.

Тры сёмыя, восем, дзвесце, шаснаццаць, пяцсот.

*

2 points

В7. Знайдзіце аднасастаўны сказ і выпішыце яго граматычную аснову.

1) Жыццё цікавейшае за літаратуру.

2) За багацце розуму не купіш.

3) Мінулае не церпіць забыцця.

4) Ці ж лес не найбагацейшы дар прыроды?

5) Снегу снежань намёў не шкадуючы.

*

2 points

В8. З двух прапанаваных у дужках слоў вызначце тое, што адпавядае сэнсу сказа. Запішыце гэта слова ў той граматычнай форме, у якой яно павінна быць ужыта ў сказе.

Паводле павер’яў, папараць-кветка зацвітае ўлетку і цвіце адну ноч маленькімі блакітнымі ці сінімі кветачкамі, якія свецяцца ў цемры і маюць (цікавы, цікаўны) здольнасць – імгненна знікаць з вачэй.

*

2 points

В9. Вызначце значэнне прыведзеных фразеалагізмаў і ўстанавіце адпаведнасць паміж слупкамі табліцы. Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы алфавітную паслядоўнасць літар левага слупка. Напрыклад: А2Б5В3Г4. Памятайце, што некаторыя даныя правага слупка могуць не выкарыстоўвацца ўвогуле.

А. Адным лыкам шытыя.

Б. Адным словам.

В. Таптацца на адным месцы.

Г. Стаяць на сваім.

1. Мае значэнне “не рухацца наперад, не развівацца”.

2. Мае значэнне “настойліва адстойваць штосьці”.

3. Па значэнні адпавядае фразеалагізму абое рабое.

4. Па значэнні адпавядае фразеалагізму адным махам.

5. Ужываецца ў значэнні пабочнай канструкцыі.

*

2 points

В10. Вызначце марфемную будову слоў у левым слупку. Устанавіце адпаведнасць паміж іх марфемнай будовай і прапанаванымі схемамі ў правым слупку. Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы алфавітную паслядоўнасць літар левага слупка. Напрыклад: А1Б5В3Г2. Памятайце, што некаторыя даныя правага слупка могуць не выкарыстоўвацца ўвогуле.

А. Прыбярэжны.

Б. Гаварыў.

В. Чытаючы.

Г. Увесну.

1. Прыстаўка + корань + суфікс.

2. Прыстаўка + корань + суфікс + канчатак.

3. Корань + суфікс + суфікс.

4. Прыстаўка + корань + канчатак.

5. Корань + суфікс + суфікс + канчатак.

*

2 points

В11. Вызначце спосаб утварэння прыведзеных слоў і ўстанавіце адпаведнасць паміж слупкамі табліцы. Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы алфавітную паслядоўнасць літар левага слупка. Напрыклад: А1Б5В3Г2. Памятайце, што некаторыя даныя правага слупка могуць не выкарыстоўвацца ўвогуле.

А. Напаўненне.

Б. Паклон.
В. Куды-небудзь.

Г. Зімаўстойлівы.

1. Постфіксальны.

2. Суфіксальны.

3. Асноваскладанне.

4. Бяссуфіксны.

5. Прыставачна-суфіксальны.

*

2 points

В12. Вызначце тып тэксту. Адказ запішыце ў форме назоўнага склону.

(1)Калі глянуць на вёску знізу, то выразна ўбачыш у нябеснай яснасці побач з абрысамі дрэў стрэхі з комінамі. (2)Стрэхі ішлі роўненька, адна за адной. (3)Былі яны высокія, у асноўным шыферныя. (4)А вось коміны на кожнай тырчэлі розныя. (5)Невядома чаму, але людзі (ў, ва) ўсёй вёсцы комін на сваёй страхе хацелі бачыць не такім, як у суседа. (6)І добра, што печнікі, Валуй з Парэпкам,– яны адны складалі на вёсцы печы, пліты і пячныя грубкі – былі людзі з выдумкай.

(7)Адзін комін вылазіў на страху шырокі і прысадзісты, ён быў важны, як і яго гаспадар. (8)Другі вытыркаўся доўгай і тонкай жалезнай трубой і выгляд меў такі, быццам упершыню трапіў на гэты свет і застыў у нямым здзіўленні. (9)У трэцяга над трубой можна ўбачыць прышлёпнуты шырокі брыль. (10)Валюхоўскія коміны былі візітнай карткай вёскі.

*

2 points

В13. Вызначце сродак сувязі паміж другім і трэцім сказамі тэксту. Сродак сувязі запішыце ў той форме, у якой ён пададзены ў трэцім сказе.

(1)Калі глянуць на вёску знізу, то выразна ўбачыш у нябеснай яснасці побач з абрысамі дрэў стрэхі з комінамі. (2)Стрэхі ішлі роўненька, адна за адной. (3)Былі яны высокія, у асноўным шыферныя. (4)А вось коміны на кожнай тырчэлі розныя. (5)Невядома чаму, але людзі (ў, ва) ўсёй вёсцы комін на сваёй страхе хацелі бачыць не такім, як у суседа. (6)І добра, што печнікі, Валуй з Парэпкам,– яны адны складалі на вёсцы печы, пліты і пячныя грубкі – былі людзі з выдумкай.

(7)Адзін комін вылазіў на страху шырокі і прысадзісты, ён быў важны, як і яго гаспадар. (8)Другі вытыркаўся доўгай і тонкай жалезнай трубой і выгляд меў такі, быццам упершыню трапіў на гэты свет і застыў у нямым здзіўленні. (9)У трэцяга над трубой можна ўбачыць прышлёпнуты шырокі брыль. (10)Валюхоўскія коміны былі візітнай карткай вёскі.

*

2 points

В14. У шостым сказе тэксту немэтазгодна (збыткоўна) выкарыстанае слова, якое парушае правільнасць маўлення. Запішыце гэта слова ў той граматычнай форме, у якой яно пададзена ў сказе.

(1)Калі глянуць на вёску знізу, то выразна ўбачыш у нябеснай яснасці побач з абрысамі дрэў стрэхі з комінамі. (2)Стрэхі ішлі роўненька, адна за адной. (3)Былі яны высокія, у асноўным шыферныя. (4)А вось коміны на кожнай тырчэлі розныя. (5)Невядома чаму, але людзі (ў, ва) ўсёй вёсцы комін на сваёй страхе хацелі бачыць не такім, як у суседа. (6)І добра, што печнікі, Валуй з Парэпкам,– яны адны складалі на вёсцы печы, пліты і пячныя грубкі – былі людзі з выдумкай.

(7)Адзін комін вылазіў на страху шырокі і прысадзісты, ён быў важны, як і яго гаспадар. (8)Другі вытыркаўся доўгай і тонкай жалезнай трубой і выгляд меў такі, быццам упершыню трапіў на гэты свет і застыў у нямым здзіўленні. (9)У трэцяга над трубой можна ўбачыць прышлёпнуты шырокі брыль. (10)Валюхоўскія коміны былі візітнай карткай вёскі.

*

2 points

В15. Узнавіце адпаведнасць паміж словамі ў левым слупку і іх фанетыка-арфаэпічнымі характарыстыкамі ў правым слупку. Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы алфавітную паслядоўнасць літар левага слупка. Напрыклад: А1Б5В3Г2. Памятайце, што некаторыя даныя правага слупка могуць не выкарыстоўвацца ўвогуле.

А. Джэкпот.

Б. Сляпень.
В. Скіба.

Г. Глей.

1.Слова, у якім 3 мяккія зычныя гукі.

2. Слова, у якім 1 мяккі зычны гук.

3. Слова, у якім усе зычныя гукі мяккія.

4. Слова, у якім 2 мяккія зычныя гукі.

5. Слова, у якім 1 зацвярдзелы зычны гук.

*

2 points

В16. Запішыце падкрэслены у сёмым сказе тэксту прыметнік у форме давальнага склону множнага ліку.

(1)Калі глянуць на вёску знізу, то выразна ўбачыш у нябеснай яснасці побач з абрысамі дрэў стрэхі з комінамі. (2)Стрэхі ішлі роўненька, адна за адной. (3)Былі яны высокія, у асноўным шыферныя. (4)А вось коміны на кожнай тырчэлі розныя. (5)Невядома чаму, але людзі (ў, ва) ўсёй вёсцы комін на сваёй страхе хацелі бачыць не такім, як у суседа. (6)І добра, што печнікі, Валуй з Парэпкам,– яны адны складалі на вёсцы печы, пліты і пячныя грубкі – былі людзі з выдумкай.

(7)Адзін комін вылазіў на страху шырокі і прысадзісты, ён быў важны, як і яго гаспадар. (8)Другі вытыркаўся доўгай і тонкай жалезнай трубой і выгляд меў такі, быццам упершыню трапіў на гэты свет і застыў у нямым здзіўленні. (9)У трэцяга над трубой можна ўбачыць прышлёпнуты шырокі брыль. (10)Валюхоўскія коміны былі візітнай карткай вёскі.

*

2 points

В17. Знайдзіце у пятым сказе слова, форма якога не адпавядае граматычнай норме, і запішыце яго правільна.

(1)Калі глянуць на вёску знізу, то выразна ўбачыш у нябеснай яснасці побач з абрысамі дрэў стрэхі з комінамі. (2)Стрэхі ішлі роўненька, адна за адной. (3)Былі яны высокія, у асноўным шыферныя. (4)А вось коміны на кожнай тырчэлі розныя. (5)Невядома чаму, але людзі (ў, ва) ўсёй вёсцы комін на сваёй страхе хацелі бачыць не такім, як у суседа. (6)І добра, што печнікі, Валуй з Парэпкам,– яны адны складалі на вёсцы печы, пліты і пячныя грубкі – былі людзі з выдумкай.

(7)Адзін комін вылазіў на страху шырокі і прысадзісты, ён быў важны, як і яго гаспадар. (8)Другі вытыркаўся доўгай і тонкай жалезнай трубой і выгляд меў такі, быццам упершыню трапіў на гэты свет і застыў у нямым здзіўленні. (9)У трэцяга над трубой можна ўбачыць прышлёпнуты шырокі брыль. (10)Валюхоўскія коміны былі візітнай карткай вёскі.

*

2 points

В18. Ад дзеяслова, падкрэсленага ў восьмым сказе, утварыце поўны дзеепрыметнік незалежнага стану і запішыце яго ў форме назоўнага склону множнага ліку.

(1)Калі глянуць на вёску знізу, то выразна ўбачыш у нябеснай яснасці побач з абрысамі дрэў стрэхі з комінамі. (2)Стрэхі ішлі роўненька, адна за адной. (3)Былі яны высокія, у асноўным шыферныя. (4)А вось коміны на кожнай тырчэлі розныя. (5)Невядома чаму, але людзі (ў, ва) ўсёй вёсцы комін на сваёй страхе хацелі бачыць не такім, як у суседа. (6)І добра, што печнікі, Валуй з Парэпкам,– яны адны складалі на вёсцы печы, пліты і пячныя грубкі – былі людзі з выдумкай.

(7)Адзін комін вылазіў на страху шырокі і прысадзісты, ён быў важны, як і яго гаспадар. (8)Другі вытыркаўся доўгай і тонкай жалезнай трубой і выгляд меў такі, быццам упершыню трапіў на гэты свет і застыў у нямым здзіўленні. (9)У трэцяга над трубой можна ўбачыць прышлёпнуты шырокі брыль. (10)Валюхоўскія коміны былі візітнай карткай вёскі.

*

2 points

В19. Ад дзеяслова, выдзеленага курсівам у восьмым сказе, утварыце дзеепрыслоўе і запішыце яго.

(1)Калі глянуць на вёску знізу, то выразна ўбачыш у нябеснай яснасці побач з абрысамі дрэў стрэхі з комінамі. (2)Стрэхі ішлі роўненька, адна за адной. (3)Былі яны высокія, у асноўным шыферныя. (4)А вось коміны на кожнай тырчэлі розныя. (5)Невядома чаму, але людзі (ў, ва) ўсёй вёсцы комін на сваёй страхе хацелі бачыць не такім, як у суседа. (6)І добра, што печнікі, Валуй з Парэпкам,– яны адны складалі на вёсцы печы, пліты і пячныя грубкі – былі людзі з выдумкай.

(7)Адзін комін вылазіў на страху шырокі і прысадзісты, ён быў важны, як і яго гаспадар. (8)Другі вытыркаўся доўгай і тонкай жалезнай трубой і выгляд меў такі, быццам упершыню трапіў на гэты свет і застыў у нямым здзіўленні. (9)У трэцяга над трубой можна ўбачыць прышлёпнуты шырокі брыль. (10)Валюхоўскія коміны былі візітнай карткай вёскі.

*

2 points

В20. З двух прыназоўнікаў, прапанаваных у дужках у пятым сказе, вызначце той, які павінен быць ужыты. Запішыце гэты прыназоўнік.

(1)Калі глянуць на вёску знізу, то выразна ўбачыш у нябеснай яснасці побач з абрысамі дрэў стрэхі з комінамі. (2)Стрэхі ішлі роўненька, адна за адной. (3)Былі яны высокія, у асноўным шыферныя. (4)А вось коміны на кожнай тырчэлі розныя. (5)Невядома чаму, але людзі (ў, ва) ўсёй вёсцы комін на сваёй страхе хацелі бачыць не такім, як у суседа. (6)І добра, што печнікі, Валуй з Парэпкам,– яны адны складалі на вёсцы печы, пліты і пячныя грубкі – былі людзі з выдумкай.

(7)Адзін комін вылазіў на страху шырокі і прысадзісты, ён быў важны, як і яго гаспадар. (8)Другі вытыркаўся доўгай і тонкай жалезнай трубой і выгляд меў такі, быццам упершыню трапіў на гэты свет і застыў у нямым здзіўленні. (9)У трэцяга над трубой можна ўбачыць прышлёпнуты шырокі брыль. (10)Валюхоўскія коміны былі візітнай карткай вёскі.

*

2 points

В21. З дзвюх часціц, прапанаваных у дужках у наступным сказе, вызначце тую, якая павінна быць ужыта. Запішыце гэту часціцу.

Як (не, ні) стараўся мухамор спадабацца (і чырвоную шапачку ў гарошак надзеў, і белую панчошку нацягнуў на ножку), грыбнікі яго ў кошык усё роўна не бралі.

*

2 points

В22. Устанавіце адпаведнасць паміж выдзеленымі ў сказах словамі і іх сінтаксічнай роляй. Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы алфавітную паслядоўнасць літар левага слупка. Напрыклад: А1Б5В3Г2. Памятайце, што некаторыя даныя правага слупка могуць не выкарыстоўвацца ўвогуле.

А. Ласкавае слова што сонейка.

Б. Вясне зіма не ўказчыца.
В. Нашы лугі, нашы балоты вартуюць летам бацяны.

Г. У нас да людзей у гадах ставяцца з павагаю.

1. Дзейнік.

2. Выказнік.

3. Азначэнне.

4. Дапаўненне.

5. Акалічнасць.

*

2 points